Z upływem lat organizm człowieka zaczyna funkcjonować inaczej, częściej gorzej niż lepiej. W wyniku chorób towarzyszących pojawiają się problemy z osłabieniem, wolniejszą pracą narządów wewnętrznych, ale też zanikają funkcje poznawcze. Nic dziwnego, że wraz z wiekiem zmniejsza się komfort życia. W przypadku osób starszych problem ten wynika z faktu, że często jedzą one niepełnowartościowe posiłki. Pojawienie się niedoborów ważnych witamin negatywnie wpływa na samopoczucie. Brak witaminy D, żelaza, wapnia czy potasu może sprawić, że senior będzie apatyczny czy też słaby. Na co należy zwracać uwagę w codziennym jadłospisie osoby starszej?

Problemy z odżywianiem – przyczyny

Problemy z odżywianiem u osób starszych mogą wynikać z wielu problemów. Podstawowymi są problemy z:

  • poruszaniem – seniorzy najczęściej robią zakupy w pobliskich sklepach, w których nie zawsze jest dostateczny wybór produktów,
  • zdrowiem psychicznym – depresja, ale też problemy z pamięcią sprawiają, że osoby w podeszłym wieku nie mają ochoty na przygotowywanie potraw,
  • nawyki – część osób starszych nie chce zrezygnować z dotychczasowych przyzwyczajeń tj. produktów słodkich, tłustych czy smażonych,
  • sytuacją finansową – z uwagi, iż osoby starsze to najczęściej emeryci, bardzo często oszczędzają na jedzeniu,
  • fizjologia – wraz z wiekiem zmniejsza się ilość wydzielanej śliny i enzymów trawiennych, a to sprawia, że soki trawienne wolniej pracują. Ogólnie mówiąc – zmienia się układ trawienny, a to z kolei ma wpływ na apetyt.

Opiekun osoby starszej powinien również pamiętać, że utrudnieniem są często występujące schorzenia jamy ustnej. Najczęściej nie pozwalają one na właściwe gryzienie i rozdrabnianie pokarmów. W podeszłym wieku zmienia się też zmysł węchu i smaku, co z kolei może sprawić, że podopieczny będzie oczekiwał innego przygotowywania czy też przyprawiania potraw, a w najgorszej sytuacji doprowadzi to do utraty apetytu.

Podstawowe zasady żywienia osób starszych

Opiekunowie osób starszych powinni zwracać uwagę na częstotliwość i jakość przygotowywanych przez nich posiłków. Odpowiednie ich komponowanie pozwala zapobiec niedożywieniu i wystąpieniu niedoborów witaminowych. Stąd też, warto zadbać o:

  • regularne spożywanie posiłków – najlepiej 4 do 5 dziennie,
  • dostarczanie świeżych warzyw i owoców,
  • różnorodność dań,
  • picie odpowiedniej ilości płynów, najlepiej ok. 7-8 szklanek dziennie,
  • codzienne spożywanie odtłuszczonego mleka lub przetworów mlecznych,
  • raz w tygodniu senior powinien spożywać tłustą rybę,
  • ograniczenie potraw bogatych w tłuszcz czy węglowodany proste, ale też sól.

Poza odpowiednim przygotowywaniem posiłków ważna jest też codzienna dawka ruchu – idealnie, jeśli podopieczny każdego dnia będzie wychodził na spacer bądź wykonywał ćwiczenia aktywizujące.

Wpływ diety na odleżyny

Odleżyny powstają w wyniku niedotlenienia tkanek w miejscu ucisku powierzchni ciała. Najczęściej pojawiają się w sytuacji, gdy senior dłuższy czas przebywa w jednej pozycji. W takim mamy do czynienia najczęściej z miejscowymi martwicami tkanek. Co istotne, występują one w miejscach, w których jest mało tkanki tłuszczowej, a więcej powierzchni kostnej. Stąd też na odleżyny bardziej narażone są okolice kości krzyżowej, łokci, bioder pięt czy łopatek.

W momencie ich wystąpienia profilaktyka wiąże się głównie z częstą zmianą pozycji ciała tj. profilaktyką odleżynową. Warto pamiętać, że kluczową rolę odgrywają też odpowiednie nawodnienie i odżywienie, które wspomagają proces gojenia się ran. W tak trudnych sytuacjach idealnie, jeśli jadłospis zostanie ustalony przez specjalistę, najlepiej dietetyka bądź lekarza prowadzącego. W diecie ważna jest nie tylko kaloryczność, ale też ilość witamin i składników mineralnych.

Wspominając o diecie warto zadbać, by posiłki apetycznie się prezentowały. Smaczne, świeżo przygotowane dania, dodatkowo atrakcyjnie podane, są dużo chętniej spożywane przez seniorów. Należy unikać dań ciężkostrawnych i wzdymających, które negatywnie wpływają na samopoczucie osób starszych.

Białko w leczeniu odleżyn

W leczeniu odleżyn ważną rolę pełni również białko. Jest to substancja pozwalająca odbudować tkanki, a w tym przypadku przyśpieszyć proces gojenia się ran. Dzienne zapotrzebowanie seniorów na białko wynosi około 1g na kilogram masy ciała. W przypadku osób zmagających się z odleżynami, wartość ta wzrasta dwukrotnie.

Aby jednak przyjmowanie białka było skuteczne, jego większa część powinna być pochodzenia zwierzęcego. Stąd też, doskonałym źródłem jest wszelkiego rodzaju chude mięso. Nie tylko drób, ale też mięso z królika czy wołowina. Składnik ten można dostarczyć również organizmowi za pomocą ryb morskich, nabiału czy jajek. Warto zadbać, by wszystkie wymienione produkty znalazły się w menu osoby cierpiącej na odleżyny każdego dnia.

Jak rozplanować posiłki?

Jak już wspomniano, senior powinien jeść co najmniej 5 posiłków dziennie. Idealnie, jeśli będą one spożywane co około 3 godziny. W przypadku wystąpienia problemów ze spożyciem większych porcji, można je rozplanować nawet na 7 posiłków.

Co istotne, osoba leżąca powinna spożywać określoną liczbę kalorii. I tak dla kobiety norma ta wynosi 1500 kcal, a dla mężczyzny 1800 kcal. Odpowiednio rozplanowane posiłki powinny dzielić się na:

  • I śniadanie (około 25% wartości energetycznej),
  • II śniadanie (około 10% wartości energetycznej),
  • obiad (około 35% wartości energetycznej),
  • podwieczorek (około 10% wartości energetycznej),
  • kolację (około 20% wartości energetycznej).

O czym jeszcze należy pamiętać?

Problem niedożywienia osób starszych zdarza się wyjątkowo często. Wynika on nie tylko ze zbyt małych porcji, ale też dostarczania nieodpowiednich składników. Główne braki to białko, minerały i witaminy. Jako opiekun osoby starszej musisz pamiętać, że niedożywiony organizm to osłabiony organizm, a to z kolei zwiększa ryzyko powstania chorób, również tych skóry. Niedobory ważnych składników powodują nie tylko osłabienie, ale też przyczyniają się do wystąpienia zaników mięśniowych czy też spadku odporności. Pamiętaj - tylko zbilansowana dieta pozwala utrzymać zdrowie seniora na odpowiednim poziomie.