Za częste upadki u seniorów odpowiada starzenie się organizmu, a właściwie jego następstwa. Wraz z upływem czasu zmniejsza się sprawność fizyczna, zmienia chód, a odruchy stają spowolnione. Wszystko to wpływa na wzmożone ryzyko upadków, które mogą skończyć się niewielkim siniakiem, strachem lub poważnym urazem. Za upadek uważamy zdarzenie doprowadzające do niezamierzonego znalezienia się na niższym poziomie, np. podłodze.

Jakie są konsekwencje upadków?

Osoby starsze nie tylko mają większą skłonność do upadków, lecz także ich układ kostno-stawowy jest znacznie słabszy. To zwiększa ryzyko skręceń, złamań i stłuczeń. Na szczęście w większości przypadków upadek skutkuje niewielkimi urazami, takimi jak otarcia oraz siniaki, i niewielkim bólem. Żadnego nie należy jednak bagatelizować, nawet jeżeli wydaje nam się, że nie był on na tyle niebezpieczny, żeby naszemu podopiecznemu mogło stać się coś poważniejszego. Trzeba dokładnie sprawdzić, jakich obrażeń doznał senior, ponieważ mógł złamać rękę, nogę, a nawet miednicę lub kręgosłup. Powinieneś wiedzieć, że po złamaniu osoby starsze najczęściej nie powracają do pełnej sprawności, mogą mieć kłopoty z poruszaniem lub w ogóle samodzielnie już nie chodzić.

Upadek osoby starszej stanowi duży problem, gdy przebywa ona sama w domu. Masz wolny weekend lub na kilka dni wyjechałeś do rodziny, a Twój podopieczny został bez opieki? Jeżeli upadnie i nie będzie mógł samodzielnie wstać, może dojść do wychłodzenia organizmu, odwodnienia oraz powstania odleżyn. Jeśli planujesz wyjazd, musisz o tym poinformować bliskich osoby starszej. Warto też zawiadomić sąsiada, który, ponieważ mieszka blisko, będzie mógł skontrolować, czy wszystko u niej w porządku.

Opiekun może pomóc

Po upadku u wielu osób starszych pojawia się lęk, że taka sytuacja się powtórzy. Nazywamy to zespołem poupadkowym. Senior obawiając się upadku, ogranicza poruszanie się, zazwyczaj pozostaje przez cały dzień w łóżku lub fotelu. Nie wychodzi na zewnątrz, a także unika jakichkolwiek sytuacji, podczas których pozostawałby bez wsparcia drugiej osoby. Brak ruchu u sprawnego seniora skutkuje osłabieniem sprawności mięśni i zmianą ciśnienia krwi. W ten sposób sam wyrządza sobie jeszcze większą krzywdę. Osłabienie układu ruchu zwiększa bowiem ryzyko kolejnego upadku.

Twoja rola jest więc kluczowa. Wiesz, że pozostawienie seniora w fotelu i akceptacja jego bezruchu skutkuje osłabieniem mięśni, więc możesz odpowiednio pomóc. Koniecznie zachęcaj go do działania, jednak nie zmuszaj do bardzo długich aktywności. Bądź też cierpliwy oraz wyrozumiały. Trudno przekonać osobę z lękiem przed upadkiem, która przez długie dni, tygodnie czy miesiące tylko siedziała w fotelu w swoim mieszkaniu, aby wyszła na długi spacer do parku lub zakupy. Małymi krokami osiągniesz znacznie większe cele. Na początku doceniaj nawet samodzielne wstanie z fotela i przejście do kuchni. Spróbuj nakłonić podopiecznego do wykonywania nieskomplikowanych ćwiczeń, a także zaangażuj go w Twoje codzienne obowiązki, np. Ty przygotujesz obiad, on niech nakryje do stołu. Na początku może być trudno, ale Twoim sprzymierzeńcem na pewno nie będzie złość i krzyk. W ten sposób tylko jeszcze bardziej zniechęcisz seniora. Doceniaj każdy postęp, pozwól mu uwierzyć we własne siły. To bardzo skuteczna motywacja.

Bezpieczny we własnym domu

Wiele osób starszych za jedyne bezpieczne dla siebie miejsce uważa własny dom, ponieważ wszystko jest im dobrze znane i nic nie może ich zaskoczyć. Okazuje się jednak, że dom nie do końca stanowi takie idealne miejsce. Również w nim może dojść, i często dochodzi, do upadku, nawet podczas wstawania z fotela czy porannej toalety. Co możesz zrobić, aby lepiej przystosować dom dla osoby starszej?

W zacienionych miejscach przyda się dodatkowe oświetlenie. Tam, gdzie nie dociera główne światło, zainstaluj punktowe oprawy. Na schodach dobrze sprawdzą się ledowe listwy. Przyczyną potknięć są często odstające dywaniki i dywany, a także zdobiące je frędzle. Dywany nie powinny się więc przesuwać po podłodze ani odstawać. Możesz je np. przykleić za pomocą taśmy dwustronnej. Ponadto usuń z łatwo dostępnych miejsc zbędne przedmioty oraz pamiątki. Szklany wazon czy szkatułka po babci mogą okazać się dla osoby starszej cenniejsze niż własne zdrowie i życie. Chcąc je uratować przed upadkiem, narazi siebie na ryzyko powikłań.

W mieszkaniu osoby starszej wszystkie kable, szczególnie te przy ścianie i listwach, powinny być zabezpieczone. Przewody należy umieścić pod listwami, aby senior nie zaczepił o nie nogą. Jeżeli to możliwe, likwidujemy w mieszkaniu wszelkie progi.
Upadki zdarzają się nie tylko osobom starszym. Jednak to one narażone są na poważniejsze urazy, których niekiedy nie udaje się do końca wyleczyć. Ponadto istnieje ryzyko, że po upadku pojawi się lęk przed kolejnym. Zadbaj więc, by najbliższe otoczenie Twojego podopiecznego było bezpieczne – to na pewno znacząco obniży ryzyko upadków.