Mimo iż najczęściej opiekę nad osobą starszą z otępieniem i zaburzeniami poznawczymi sprawują członkowie rodziny, chorzy wymagają specyficznej pomocy oraz wsparcia opiekuńczego. Z tego też powodu wielu z nich decyduje się na zatrudnienie profesjonalnego opiekuna osób starszych.

Warto zauważyć, że opieka nad seniorem wykazującym zaburzenia poznawcze nie należy do najłatwiejszych. Ludzie ci zazwyczaj są obciążeni ze względów relatywnych, na które składa się chociażby ograniczony kontakt z otoczeniem, pogorszenie stanu zdrowia oraz ponoszone koszty materialne. Negatywne zmiany mogą również dotyczyć kwestii subiektywnych, a mianowicie niekorzystnego stanu emocjonalnego.

Czynniki zwiększające obciążenie opiekuna osoby z otępieniem lub problemami poznawczymi

Do elementów zależnych od stanu zdrowia podopiecznego, mających wpływ na zwiększenie się obciążenia opiekuna, należą przede wszystkim zaburzenia jego zachowania, szczególnie w momencie, kiedy dochodzi do napadów agresji, błądzenia bądź dezorientacji. Na odczuwanie większej presji wpływa również wiek opiekuna, jego płeć (wykazano, iż to kobiety odczuwają większe obciążenie niż mężczyźni), ale również specyficzne uwarunkowania kulturowe i społeczne (w zależności od kraju pochodzenia chorego). Z pewnością będzie można zaliczyć tutaj także pogarszający się stan zdrowia zarówno osoby, nad którą sprawuje się opiekę oraz samego opiekuna.

Jak pokazano w badaniach nad czynnikami obciążenia opiekunów osób starszych z otępieniem i problemami poznawczymi do najczęściej wymienianych można zaliczyć przede wszystkim problemy z zastąpieniem opiekuna w opiece w razie potrzeby. Innym istotnym elementem jest również fakt, że osoba, nad którą sprawuje się pieczę jest partnerem osoby opiekującej się. Następnie wylicza się problemy z zachowaniem oraz liczbę potrzeb, które należy spełnić w ramach opieki nad chorym. W niektórych przypadkach obciążenie może wynikać z faktu, iż opieka sprawowana jest nad dzieckiem opiekuna lub osobą, z którą wiążą go relacje uczuciowe.

Obciążenie opiekunów

Jak wskazują badania, opieka nad osobą starszą z problemami poznawczymi bądź otępieniem odciska znacznie większe piętno na opiekunach niż w przypadku zajmowania się chorymi z innymi dolegliwościami. Wykazano, iż opiekujący się doświadczają znacznie więcej negatywnych skutków sprawowania opieki, co prowadzi chociażby do nieprzespanych nocy, zwiększonej liczby obowiązków opiekuńczych oraz poczucia niezaspokajania podstawowych potrzeb podopiecznego, a nawet do porzucania pracy zawodowej, mimo że pojawiają się znaczne obciążenia finansowe związane z zakupem specjalistycznych sprzętów lub środków.

Szczególnie silne obciążenie, jak już wspomniano wyżej, wiąże się z wykazywanymi przez podopiecznego zaburzeniami zachowania. Chodzi tutaj przede wszystkim o takie niepokojące symptomy jak zachowanie niebezpieczne, wędrowanie, brak współpracy z opiekunem, krzyki oraz brak współpracy z opiekunem. Pojawić się mogą także zachowania agresywne. Warto przypomnieć o tym, iż to właśnie taki typ postępowania jest bardziej obciążający dla osób sprawujących opiekę nad podopiecznym niż wyraźna niepełnosprawność.

Twoja rola jako opiekuna- profesjonalisty

W zależności od kraju pełnienia obowiązków opiekuńczych, istnieją różne nakazy społeczne oraz nakłada się presję społeczną na inne aspekty sprawowania opieki nad seniorem wykazującym objawy otępienia lub problemy poznawcze. Przykładowo, w Polsce zabiegi pielęgnacyjne wykonywane są w większości przypadków przez członków rodziny, którzy na ten czas niejednokrotnie rezygnują z pracy zawodowej i koncentrują się na zajmowaniu się krewnym w podeszłym wieku.

Warto jednak pamiętać, że wraz z upowszechnieniem się płatnych usług pielęgniarskich coraz więcej z nich będzie poszukiwać opiekuna – profesjonalisty, który będzie zajmował się podopiecznym w czasie, kiedy rodzina pozostaje w pracy lub krótkotrwale odciąży opiekujących się. Jest to szczególnie istotne z tego względu, że zajmowanie się seniorem zajmuje znaczną część dnia oraz tygodnia (jak wykazano, w przypadku pacjentów z otępieniem liczba godzin opieki tygodniowej wynosi ponad 65, podczas gdy nad innymi seniorami – jedynie 36). Dodatkowo należy zauważyć, że właściwie niewielu opiekujących się decyduje się na oddanie chorego do ośrodka specjalizującego się w usługach pielęgniarskich na rzecz ludzi z otępieniem lub zaburzeniami poznawczymi.

Jakich zadań możesz zatem spodziewać się jako opiekun osoby starszej dotkniętej otępieniem bądź zaburzeniami poznawczymi? Z pewnością będziesz odpowiedziany za wdrożenie części lub całości planu leczenia ułożonego we współpracy z lekarzem prowadzącym. W jego skład będzie wchodziło nie tylko podawanie lekarstw, ale również przeprowadzanie treningu umysłowego. Chodzi przede wszystkim o asystowanie przy czytaniu, rozwiązywaniu zadań, granie w karty lub gry planszowe, zapewnienie codziennej dawki ruchu (spacery, wycieczki, itp.).

Kiedy podopieczny znajduje się już ostatniej fazie otępienia, do zadań profesjonalnego opiekuna będzie należeć również przeprowadzanie zabiegów higienicznych oraz pielęgnacyjnych, a także karmienie oraz zapewnienie mu bezpieczeństwa. W tym przypadku opieka trwa właściwie nieprzerwanie, co oznacza, że sprawowana jest 24 godziny na dobę.