Nielegalne zatrudnienie, a właściwie jego brak, wciąż stanowi duży problem, zarówno w naszym kraju, jak też w innych państwach członkowskich, w tym również w Niemczech. Polacy chętnie wyjeżdżają do pracy u naszych zachodnich sąsiadów, mając świadomość, iż mogą u nich zarobić więcej. Podobnie jest w przypadku opiekunek osób starszych, które mogą oczekiwać wynagrodzenia nawet 2-3 razy wyższego niż w Polsce. Mają kilka możliwości – skorzystać z pomocy agencji, wyjechać na własną rękę i znaleźć samodzielnie legalne zatrudnienie będą pracować na czarno. Ostatnia opcja jest nie tylko niestabilna i niebezpieczna, ale też zabroniona.

O pracy na czarno mówimy wtedy, kiedy pomimo obowiązku opodatkowania wynagrodzenia nie dochodzi do opodatkowania. Pieniądze w takich przypadkach wypłacane są w gotówce. Urząd Skarbowy, w Niemczech Finanzamt, nie ma zatem informacji o tym, że konkretna osoba otrzymuje wynagrodzenie za pracę i nie są z tego tytułu opłacane podatki i składki. Seniorzy i ich rodziny, pomimo dużej ilości agencji ich wspierających, wciąż decydują się na takie rozwiązanie. Wynika to również z tego, że opiekunowie poszukujący pracy zgadzają się na takie warunki, oczywiście nie wszyscy. Trzeba jednak być świadomym konsekwencji u niedogodności, jakie są z tym związane.

To nie jest praca na czarno!

Należy odróżnić świadczenie przysługi od wykonywania czynności w celach zarobkowych. Jeżeli pomagamy przyjacielowi lub sąsiadowi, np. opiekując się w weekend jego starszymi rodzicami lub dziećmi i nie otrzymujemy z tego tytułu wynagrodzenia, to nie możemy tego uznać za pracę i tym samym pracę nielegalną. W przypadku, kiedy nie ma długofalowego zysku, nie ma żadnych podstaw, aby mówić o działalności zarobkowej. Związane jest to też z bezinteresownym wsparciem, a nie chęcią regularnego dochodu, który uznawany jest jako priorytet.

Praca bez umowy – to może Cię kosztować poważne konsekwencje

Pracując bez zatrudnienia i umowy, otrzymując wynagrodzenie do ręki, nie możesz mieć pewności, że nie zostanie to zweryfikowane przez urząd. Coraz większą uwagę zwraca się na takie przypadki, które są weryfikowane i kontrolowane. Jest to nielegalna praca i niezgodna z prawem, niezależnie od tego, czy pracujesz w Polsce czy w Niemczech. U naszych zachodnich sąsiadów za takie działanie otrzymać możesz karę grzywny w wysokości do 5000 euro. To ok. 20 000 zł, a zatem kilkakrotność niejednej polskiej pensji. Podejmujesz świadome ryzyko i musisz liczyć się z ewentualnymi konsekwencjami.
Ponadto w takich okolicznościach opiekunowie osób starszych tracą swoją dotychczasową pracę. Rodziny czy seniorzy, u których pracują, obawiają się kolejnych kontroli i konsekwencji. Tak naprawdę przy wykrycia nielegalnego zatrudnienia kara zostaje nałożona na osobę pracującą i zatrudniającą. Oczywiście, jeżeli pobierałeś w tym czasie zasiłek dla bezrobotnych lub chorych, będziesz zmuszony do jego zwrotu, niestety z dodatkowymi odsetkami. W skrajnych przypadkach przewidziana jest też kara pozbawienia wolności, nawet do 5 lat.

Praca na czarno i trudne problemy

Kara pieniężna, pozbawienie wolności, odsetki… to nie jedyne konsekwencje, które dotyczą pracy na czarno. Praca w charakterze opiekuna seniora związana jest z ryzykiem np. uszkodzenia ciała. Wyobraź sobie sytuację, kiedy podczas domowych prac przewrócisz się, doznając poważnego złamania czy skręcenia. Możesz się też skaleczyć podczas codziennego przygotowywania posiłku, a nawet być ofiarą wypadku samochodowego. Nie posiadasz ubezpieczenia, co znacząco utrudnia leczenie w Niemczech. Lekarz prowadzący ma obowiązek zgłoszenia wypadku do ubezpieczyciela, którego Ty nie jesteś w stanie podać. Brak polisy ubezpieczeniowej oznacza dla Ciebie konieczność zapłaty za leczenie. W niektórych przypadkach dodatkowo są to też koszty rehabilitacji.

Inny przykład niekorzystnej tym razem dla pracodawcy sytuacji jest ewentualne zniszczenie drogocennego przedmiotu przez opiekuna. Może się to zdarzyć podczas sprzątania czy po prostu poruszania się po mieszkaniu. Nie może on ubiegać się o zwrot kosztów za naprawę czy nowy zakup, ponieważ opiekun nie jest ubezpieczony. Czy może zgłosić zdarzenie na policję? Tak, jednak jednym z pierwszych pytań, jakie zostanie mu zadane, będzie: „czy opiekun jest zatrudniony legalnie?”.

Zdarzają się też takie sytuacje, kiedy opiekun osoby starszej nie otrzymuje wynagrodzenia za swoją pracę. Jeżeli nie ma umowy, to wyegzekwowanie należności jest bardzo trudne, a nawet niemożliwe. Zgłoszenie zdarzenia na policje spowoduje tylko, iż opiekun będzie zmuszony zapłacić karę za nielegalne zatrudnienie, nie jest więc to dla niego korzystna opcja. Legalne zatrudnienie pozwala na odzyskanie swoich pieniędzy na drodze sądowej, a kiedy jesteś zatrudniony przez agencję, dodatkowo otrzymujesz w tym zakresie wsparcie specjalistów. To agencja bierze na siebie odpowiedzialność za niewypłacalność klienta.

Konsekwencje z pracy na czarno są zatem prawne, finansowe i mentalne. Nawet, jeżeli Twój pracodawca jest wypłacalny, istnieje ryzyko anonimowego zgłoszenia Twojego nielegalnego zatrudnienia. To może dla Ciebie oznaczać zarówno stratę pracy, jak też dodatkowe koszty oraz problemy z prawem.