Należy do chorób cywilizacyjnych, chorują na nią osoby po 50. roku życia, wcześniej występuje u kobiet niż u mężczyzn. Osteoporoza nie oszczędza osób w starszym wieku, którzy z jej powodu muszą zmienić swoje codzienne nawyki. Jesteś opiekunem seniora zmagającego się z osteoporozą? Zapewne przekonałeś się już, że jest to schorzenie kości, które powoduje, iż są one bardziej podatne na uszkodzenia. Nieleczona pogłębia się i bardzo szybko postępuje, pomimo że jej początki przebiegają praktycznie bezobjawowo. Każdy opiekun osób starszych powinien mieć przynajmniej podstawową wiedzę na temat tej choroby.

To choroba tkanki kostnej, której najbardziej widocznym objawem jest tendencja do złamań. Jej podstaw należy doszukiwać się w ubytkach masy kostnej, co skutkuje osłabieniem odporności kości. Osteoporozę możemy podzielić na pierwotną, wtórną i starczą. W pierwszym przypadku dochodzi do spadku estrogenów i komórek kostnych u kobiet, dlatego najczęściej występuje u pań po przebytej menopauzie. O osteoporozie wtórnej mówimy wtedy, kiedy wywołuje ją inna choroba. Starcza natomiast jest następstwem starzenia się organizmu, w którym w tym czasie zachodzi wiele zmian.

Co świadczy o osteoporozie?

Bardzo trudna w rozpoznaniu jest osteoporoza w początkowym stadium rozwoju. Przebiega ona wtedy bezobjawowo, więc do postawienia diagnozy może dojść przypadkiem, przy okazji wykonywania badań w związku z inną chorobą. Wraz z upływem czasu kości stają się jednak coraz słabsze i objawy zaczynają być już widoczne. Nie zawsze jednak interpretujemy je właściwie, ponieważ skutkami osłabienia kości są złamania, które mogą się zdarzyć każdemu. Przy osteoporozie dochodzi do nich jednak wyjątkowo często i w okolicznościach, w których niekoniecznie powinny wystąpić. Nawet z pozoru delikatny upadek może doprowadzić do złamania. Jeżeli na tym etapie nie będzie żadnej reakcji ze strony samego seniora i opiekuna, występować będą kolejne objawy, którymi jest garbienie i dolegliwości bólowe.

W podwyższonej grupie ryzyka wystąpienia osteoporozy są kobiety, które zapadając na tę chorobą aż do 8 razy częściej niż mężczyźni. Przyczynić się do niej może późna pierwsza miesiączka i wczesna menopauza, która przyśpiesza proces zrzeszotnienia kości. Osteoporoza może zostać pośrednio wywołana przez niedobór witaminy D w diecie. Na stan kości niekorzystnie wpływa też alkohol i tytoń. Na osteoporozę częściej chorują osoby unikające aktywności fizycznej, jednak zbyt drobna budowa ciała również przyczynia się do jej wystąpienia.

Pomóż seniorowi

Częste złamania, a niekiedy też dolegliwości bólowe niekorzystnie wpływają zarówno na ogólny stan organizmu seniora, jak też na jego samopoczucie. Chcąc pomóc swojemu podopiecznemu, przede wszystkim skoncentruj się na wyeliminowaniu możliwie jak największych czynników ryzyka z jego otoczenia. Zadbaj o sprzyjające mu środowisko. W tym celu pozbądź się dywanów, które się przesuwają lub zaginają. W mieszkaniu przyda się też dobre oświetlenie, w miejscach newralgicznych np. z czujnikami ruchu. Jeżeli w budynku znajdują się schody, muszą mieć koniecznie stabilną barierkę. Może się okazać, że przydadzą się dodatkowe uchwyty, które warto też zamontować w łazience. Zamiast klapek, butów, w których Twój podopieczny porusza się po mieszkaniu, wybieraj obuwie wkładane. Jeżeli pojawiły się już u niego problemy z poruszaniem, to dopilnuj, aby zawsze poruszał się z pomocą laski.

Jeżeli jednak osteoporoza jeszcze nie dotknęła Twojego podopiecznego, a chciałbyś zapobiec jej ewentualnym wystąpieniu, zachęcać seniora do aktywności fizycznej, która wzmacnia cały organizm i ciało. W przypadku palaczy zaleca się pożegnanie z nałogiem, powinno się też zrezygnować z alkoholu. Codzienną dietę osoby starszej uzupełnij o produkty bogate w wapń, a więc mleko i jego przetwory.

Co podawać, a czego unikać?

Dieta ma ogromny wpływ na rozwój choroby, jak też na występowanie uciążliwych objawów. Zatem powinieneś wiedzieć, jakie produkty powinny znaleźć się w jadłospisie, a jakich należy unikać. Z pewnością senior z osteoporozą musi być dużo mleka i jeść przetwory mleczne. Nie mogą jednak zawierać więcej niż 2% tłuszczu, dlatego unikamy tłustych serów i twarogów. Bardzo dobrym wyborem będą jednak tłuste ryby, takie jak łosoś, szprotki, halibut i pstrąg, nie powinno się jednak jeść ryb o dużej zawartości soli, czyli tuńczyka w puszce i ryby maślanej. Przy wyborze owoców mamy pełną dowolność, przy osteoporozie warto je jeść, a więc niech będą to te, które senior lubi najbardziej. W przypadku warzyw rezygnujemy z tym, które cechują się wysoką zawartością szczawianów, zatem ze szczawiu, szpinaku i buraków. Mięso tylko chude, najlepiej nie smażyć, a gotować lub piec. Osoba starsza z osteoporozą może jeść każdy rodzaj pieczywa – białe i razowe. Nie najlepiej na jej stan zdrowia wpływają jednak słodkie przekąski, w tym drożdżówki i ciastka. Z napojów najlepsza jest oczywiście woda, którą zastępować możemy herbatą ziołową lub owocową. Unikamy zdecydowanie kawy i napojów gazowanych.

Opieka przy osteoporozie polega przede wszystkim na unikaniu sytuacji o podwyższonym ryzyku uderzenia lub upadku. Objawy łagodzą leki, które dodatkowo mają wzmacniać kości. Jadłospis układaj zgodnie z powyższymi wskazówkami, pamiętając, że to, co i jak jemy, ma kluczowe znaczenie dla naszego stanu zdrowia i samopoczucia.