Nazywane jest chorobą osób młodych, ponieważ najczęściej pojawia się między 20., a 40. rokiem życia. W Europie na Stwardnienie Rozsiane choruje ok. 700 000 ludzi. Jest to choroba przewlekła, która postępuje, ma przebieg wielofazowy, zaostrza się okresowo. Na SM chorują jednak również osoby starsze, niekiedy również dzieci.

Opiekunowie seniorów spotykają się więc ze Stwardnieniem Rozsianym, muszą stanąć w obliczu choroby, która demonizuje ośrodkowy układ nerwowy i utrudnia w sposób znaczący codzienne funkcjonowanie. Wymaga to od nich nie tylko wiedzy, ale też umiejętności i, co bardzo ważne, zrozumienia oraz cierpliwości.

Co to jest stwardnienie rozsiane?

SM to choroba ośrodkowego układu nerwowego, należąca do grupy dolegliwości zapalno-demielinizacyjnych. Towarzyszy mu szereg objaw, które różnią się w zależności od stopnia zaawansowania. Pierwsze objawy pojawiają się często nawet kilka lat przed diagnozą. Nie są jednoznaczne i można je interpretować jako chwile osłabienie niektórych funkcji organizmu. W przypadku osób starszych definiuje się jako następstwo naturalnego procesu starzenia, nie oznacza to więc, że są bagatelizowane celowo, a po prostu niewłaściwie interpretowane.

Jednym z objawów choroby jest zmęczenie, które pojawia się stosunkowo często, niezależnie od wysiłku fizycznego. Problem dotyczy ponadto zaburzenia funkcji narządu wzroku, osoba chora widzi coraz gorzej. Łatwo wobec tego dostrzec podobieństwa do objawów towarzyszących starzeniu się organizmu. Stwardnienie rozsiane związane jest jednak również z niedowładem kończyn, zaburzeniami czucia, równowagi i koordynacji ruchowej. W zaawansowanym stadium pojawiają się problemy z mową, oddawaniem moczu i wypróżnianiem się. Szczególnie uciążliwe dla osób przebywających w środowisku chorego mogą być zaburzenia emocjonalne i psychopatologiczne. Chorzy na SM mają problemy z pamięcią (podobnie jak w przypadku demencji), zmagają się z częstymi wahaniami nastroju, zaburzeniami koncentracji, a nawet depresją. Charakterystycznymi dla stwardnienia rozsianego objawami są ponadto odruchy patologiczne i skurcze mięśni.

SM należy do chorób o bardzo zróżnicowanym stopniu nasilenia objawów, a także tempie rozwoju. Objawy trwające przez dobę nazywane są rzutami. Każdy ich nawrót jest sygnałem, że choroba postępuje. Osoby z SM w większości przypadków potrzebują pomocy innej osoby, szczególnie kiedy mają problemy z pamięcią i koncentracją, a także nie są w stanie samodzielnie się poruszać.

Trudna opieka

Jeżeli Twoim podopiecznym ma być osoba starsza chora na stwardnienie rozsiane, musisz być świadomy wszystkich objawów tej choroby, a także dodatkowych obowiązków, z których będziesz musiał się wywiązać. Jest to z pewnością duże wyzwanie, które wymaga wiedzy na temat SM, ale też doświadczenia. Choroba postępuje i niejednokrotnie spotkasz się z nowo pojawiającymi się objawami. Powinieneś obserwować zachowanie chorego, które na przestrzeni miesięcy i lat będzie się zmieniało. Niezwykle ważne jest, aby zadbać o rehabilitację podopiecznego. Na pewno ułatwi Ci to nauka podstawowych ćwiczeń, które będziesz mógł wykonywać z chorym samodzielnie. Powinieneś być przygotowany również na nagle ataki złości, nierzadko też agresji. W takiej sytuacji niewskazana jest panika, a ważne jest zachowanie spokoju i racjonalna ocena sytuacji, aby odpowiednio zachować się w stosunku do chorego. Podopieczny potrzebować będzie zapewne czasu, aby samodzielnie się uspokoić i wyciszyć. Twoje nerwowe zachowanie może być dla niego jedynie prowokacją do nasilającego się agresywnego zachowania.

Nie najlepiej na stan zdrowia chorego wpływa stres. Przy stwardnieniu rozsianym należy w możliwie jak największym stopniu ograniczyć, a nawet całkowicie wyeliminować (co nie zawsze jest możliwe) czynniki, które wywołują u chorego stres. Zadbaj także o wzmocnienie jego odporności, rzuty choroby mogą spowodować nawet najmniejsze infekcje. W wolnym czasie skoncentruj się na ćwiczeniach pobudzających jego funkcje intelektualne. To pomoże Ci wesprzeć jego pamięć i koncentrację. Dobrze sprawdzi się rozwiązywanie krzyżówek, gra w szachy i warcaby oraz wszelkiego rodzaju łamigłówki.

Problemy natury psychicznej, kiedy podopieczny popada w stany depresyjne, wymagają najczęściej konsultacji i wsparcia specjalisty. Nie zawsze chory wykazuje chęć do spotkań z psychologiem, stawia wyraźny opór. W takiej sytuacji sam powinieneś zasięgnąć u niego porady, aby wiedzieć, jak odpowiednio postępować z nim na co dzień.

Dieta przy SM

Odpowiednia dieta przyczynia się do spowolnienia rozwoju choroby, łagodzi objawy i chroni przed spadkiem napięcia mięśniowego. Potrawy przygotowywane dla podopiecznego uzupełnij o nienasycone kwasy tłuszczowe, jednak unikaj tłuszczów pochodzenia zwierzęcego. Ważną rolę w diecie odgrywa białko i witamina D3, co jest uwarunkowane przyjmowaniem przez chorego sterydów, które zwiększają ryzyko zachorowania na osteoporozę. Wraz z rozwojem choroby Twój podopieczny może mieć coraz większe problemy ze spożywaniem pokarmów. Musisz więc dostosować ich formę i wielkość porcji do jego indywidualnych możliwości. Dieta powinna ponadto zawierać produkty bogate w błonnik, które zapobiegają zaparciom. Doskonale sprawdzają się więc świeże warzywa i owoce będące również źródłem witamin.

Osoby chore na stwardnienie rozsiane potrafią jednak być bardzo ciepłe. Otrzymując pomoc i wsparcie okazują wdzięczność. To najwspanialsze wynagrodzenie wysiłku i energii, jakie wkładasz w codzienną opieką.