Żywienie w wieku emerytalnym związane jest z wieloma czynnikami, na które składają się chociażby względy ekonomiczne, upodobania, ale również wszelkiego rodzaju stanu chorobowe, które uniemożliwiają podanie określonych pokarmów. Warto jednak pamiętać, że zachowanie zdrowych nawyków żywieniowych w każdym wieku pozwala na zachowanie siły i aktywności.

Istnieje wiele elementów, które wpływają na to, jakie produkty znajdują się w diecie seniorów. Z pewnością jednym z ważniejszych z nich są zwyczaje oraz upodobania i awersje do określonych typów pokarmów. Okresowo lub stale na spożywanie potraw mają wpływ również względu religijne, a także przewlekłe lub czasowe stany chorobotwórcze. Nie wspominając także o wszelkiego rodzaju dietach i trendach dietetycznych, które wpływają na spożywanie lub ograniczanie określonych grup produktów.

Biorąc to wszystko pod uwagę można stwierdzić, że ustalenie jadłospisu dla podopiecznego jest kwestia pogodzenia indywidualnych preferencji lub awersji z zaleceniami dietetyków w taki sposób, aby proponowane posiłki były smaczne, ale jednocześnie zapewniały dostarczenie wszystkich potrzebnych składników oraz odpowiedniej kaloryczności.

Te schorzenia mogą wpłynąć na przyjmowanie posiłków

Wraz z pojawieniem się oznak starzenia się organizmu dochodzi do wielu zmian w zakresie funkcjonowania takich organów jak na przykład nerki. Dodatkowo zmniejsza się zapas składników mineralnych w organizmie oraz dochodzi do demineralizacji układu kostnego. Biorąc pod uwagę to, że ograniczona zostaje aktywność fizyczna, a masa mięśniowa spada, zmienia się również dobowe zapotrzebowanie na energię oraz składniki odżywcze.

Trzeba wiedzieć, że zmiany związane z wiekiem pojawiają się również w układzie pokarmowym i mają one znaczny wpływ na realizację potrzeb metabolicznych. Chodzi tutaj o takie zjawiska jak zmniejszone wydzielanie śliny, zmiany zanikowe błon śluzowych w jamie ustnej, przełyku oraz jelitach. Do tego częściej niż w przypadku osób młodszych u seniorów diagnozuje się objawy refluksu żołądkowo-przełykowego, wpływającego nie tylko na rodzaj przyjmowanych pokarmów, ale również na odczuwanie zgagi. W tym miejscu nie można zapomnieć również o niedomaganiu ze strony wątroby oraz trzustki, których enzymy wydzielane są w coraz mniejszych ilościach.

Z pewnością na sposób odżywiania się wpłyną także ubytki zębowe oraz choroby w obrębie zębów oraz jamy ustnej. Mają one znaczny wpływ na zdolność przeżuwania i rozdrabniania pokarmów, a jednocześnie stanowią jedną z częstszych przyczyn ograniczania gamy produktów w jadłospisie.

Dieta seniora – jak ją opracować?

Ze względu na to, że seniorzy to grupa społeczna charakteryzująca się dużą różnorodnością, ciężko jest wskazać na jeden uniwersalny sposób komponowania jadłospisu. Z pewnością ze względu na zróżnicowanie kulturowe i przyzwyczajenia, plan dietetyczny będzie wyglądał inaczej w przypadku osób starszych zamieszkujących tereny Niemiec lub Wielkiej Brytanii.

Dietetycy zajmujący się żywieniem ludzi w wieku emerytalnym zauważają jednak, że opracowanie jadłospisu można sprowadzić do przestrzegania kilku zasad. Pierwsza z nich mówi, że seniorzy powinni spożywać urozmaicone posiłki każdego dnia. Dobrze jest zadbać o zwiększenie przyjmowania nienasyconych kwasów tłuszczowych, skrobi oraz błonnika pokarmowego, a także zmniejszyć spożywanie tłuszczu, produktów mogących wpływać na powiększenie się poziomu cholesterolu. Warto również ograniczyć obecność cukru i soli. Jednocześnie przydatne będzie tutaj kontrolowanie masy ciała i utrzymywanie aktywności fizycznej.

W praktyce można zauważyć, iż zaleca się takie komponowanie posiłków, aby te dostarczały zalecanych porcji składników odżywczych, na przykład odtłuszczonych pokarmów mlecznych, drobiu, wędlin, chudego mięsa i ryb oraz smarowania pieczywa miękkimi margarynami bogatymi w nienasycone kwasy tłuszczowe. Poleca się spożywanie warzyw i owoców, najlepiej w formie surowej. Trzeba unikać potraw ciężkich i produktów ciężkostrawnych, przykładowo posiłków smażonych lub bigosu. Koniecznie dopilnować, aby seniorzy nie przejadali się.

Jakie jeszcze zalecenia stosować? Przede wszystkim podopieczni powinni przyjmować od 4 do 5 niewielkich posiłków dziennie. Oczywiście w regularnych odstępach czasowych. Dobrze jest również zachęcać ich do przyjmowania większej ilości płynów. Poleca się też zachęcenie seniorów do odnajdywania większej przyjemności z jedzenia i kontynowanie działań mających na celu zwiększenie ich aktywności fizycznej.

Warto pamiętać, że te zalecenia będą zmieniać się wraz z wiekiem osoby, nad którą sprawuje się opiekę, ale także jej samopoczuciem. Dopasowując te zasady do diety podopiecznego warto posługiwać się wykazem zamienników pokarmowych, który umożliwi wybór bardziej preferowanych składników oraz urozmaicenie codziennego jadłospisu. Trzeba jednak wiedzieć, że wybór posiłków przez seniorów jest związany głównie z faktem, iż są one wynikiem utrwalonych nawyków żywieniowych i nawet jeśli nie są do końca zgodne z ustaleniami dietetyków, ich zmiana może okazać się bardzo trudna. Z tego też powodu pewne odstępstwa od rygorystycznie przestrzeganego reżimu żywieniowego mogą być dopuszczone pod warunkiem, że nie zdarzają się często, a rzeczywiście wpływają na zwiększenie motywacji do jedzenia.