Muzykoterapia to coraz popularniejsza metoda na rehabilitację fizyczno-psychiczną. To idealne rozwiązanie nie tylko dla dzieci i osób niepełnosprawnych, ale również dla osób starszych. Seniorzy często cierpią z powodu postępujących chorób, złego samopoczucia czy samotności. Oprócz pozytywnych relacji z ludźmi, odpowiedniego stylu życia i nastawienia do ludzi, muzyka odgrywa znaczącą rolę na kształtowanie energii życiowej oraz jakość życia. Dlatego badania potwierdzają, iż muzyka ma terapeutyczny wpływ na ludzi starszych.

Muzykoterapia, czyli...?

Muzykoterapia polega na poddawaniu człowieka działaniu określonej muzyki. Udowodniono bowiem, że dźwięk wpływa na łagodzenie dolegliwości fizycznych, psychicznych. Poprawia również stan emocjonalny i wywołuje przyjemne odczucia. Należy dodać, że pozytywne oddziaływanie dźwięków na człowieka udowodnione jest naukowo, zatem nie jest to kolejna moda i trend lansowany przez świat. Osoby zajmujące się muzykoterapią muszą ukończyć studia, kursy i szkolenia, by leczyć dźwiękiem.

Rodzaje muzykoterapii

Muzykoterapia zazwyczaj przybiera dwie formy. Jedna ściśle wiąże się z aktywnością, druga polega głównie na odbiorze dźwięków poprzez samo jej słuchanie.

  • aktywna - polega na zaangażowaniu seniora w aktywność ruchową przy akompaniamencie muzyki. Dotyczy to nie tylko aktywności fizycznej, ale również śpiewu czy gry na instrumentach. Oczywiście należy tak dopasować aktywność, by senior mógł swobodnie wykonywać czynności. Dlatego całość działań musi być dostosowana do schorzeń, z jakimi się borykają. Dobrze, jeśli muzyka i ruch stanowią codzienne działania, naturalnie wplecione w rytm dnia, by nie odbierane były jako forma rehabilitacji, a czas mile spędzony przy muzyce. Jednym z takich przykładów jest wspólne śpiewanie piosenek oraz kolęd podczas okresu świątecznego. Taka forma pozwala zacieśniać relacje między podopiecznymi i przywołuje miłe wspomnienia.
  • receptywna - polega na słuchaniu określonych utworów. Najczęściej relaksacyjnej, która pomaga w wypoczynku. Odpowiednio dobrany repertuar stymuluje procesy fizjologiczne osób starszych. Wieczorem pomaga przy zasypianiu i wyciszeniu, podczas dnia uspokaja i wywołuje pozytywne emocje.

Co daje muzykoterapia?

Opiekując się osobą starszą, warto zaznajomić się z tematem muzykoterapii, by umilić codzienność seniora. Dobre samopoczucie jest niezwykle ważne i ma ogromny wpływ na proces rehabilitacji. W jakim celu najczęściej stosuje się muzykę jako formę leczenia? Uczeni od dawna wskazują, że dźwięki mogą łagodzić ból. Zastosowanie odpowiedniej muzyki wpływa na receptory i działa jak naturalny "znieczulacz". To również doskonałe wsparcie w chorobach psychosomatycznych oraz podczas rehabilitacji narządów ruchu. Sama muzyka działa relaksująco, rozluźniająco i uspokaja organizm. Stres i negatywne emocje niszczą komórki, przyspieszając starzenie się organizmu i wpływają bezpośrednio na samopoczucie. Zajęcia z muzykoterapii to również doskonała zabawa w grupie i aktywizacja emocji. Dzięki temu nastrój podopiecznego wyraźnie się poprawia i odczuwa pozytywne emocje.

Kiedy inne formy leczenia zawodzą

Przez lata badano wpływ muzyki na postępującą demencję. To dolegliwość uciążliwa nie tylko dla samego pacjenta, ale również dla bliskich. Poprawa nastroju i łagodzenie dolegliwości ma w tym przypadku ogromne znaczenie i wpływa na poprawę samopoczucia chorego. Niestety nie zawsze sprawdzone metody są efektywne. W takim przypadku warto skorzystać z zalet muzykoterapii i rozpocząć leczenie dźwiękiem. Seniorzy cierpiący na demencję cierpią często z powodu bezsenności. Dlatego odpowiednio dobrana muzyka poprawia sen i wpływa na jego jakość. Dźwięki zmniejszają napięcie emocjonalne, zatem ograniczają stres i nerwy, które podczas demencji mają często miejsce. Kiedy senior wykazuje wyraźną chęć do rozładowania emocji, można tak dobrać utwory muzyczne, by umożliwić mu krzyk lub głośne mówienie. W takim przypadku pozbywa się złości i może swobodnie okazać negatywne emocje w naturalny sposób. Osoby z demencją wymagają specjalistycznej opieki podczas codziennych czynności. Często odczuwają lęk, nawet przed kąpielą. Wprowadzenie odpowiedniego nastroju z wykorzystaniem muzyki może wpłynąć na opiekę nad seniorem i uspokoić organizm. Jak wskazują uczeni, muzykoterapia wyraźnie redukuje depresję i lęk u osób z postępującą demencją starczą.

Jak dobrać odpowiednie dźwięki?

Dźwięk na każdego seniora może oddziaływać w inny sposób. Zależy to między innymi od indywidualnych preferencji, skojarzeń, wspomnień. Czasem dany utwór uspokaja, w przypadku innego seniora może nie działać zupełnie lub przynieść odmienne rezultaty. Dlatego należy za każdym razem dobierać utwory indywidualnie, kierując się podstawowymi zasadami, by znaleźć "złoty środek". Do łagodzenia bólu i depresji wykorzystuje się dźwięki łagodne, powolne o powtarzających się frazach. Tutaj najczęściej wykorzystuje się muzykę uspokajającą i klasyczną. Nie poleca się gotowych utworów relaksujących, które wykazują działanie pobudzające.

Aby muzykoterapia spełniała swoje funkcje należy poznać preferencje muzyczne podopiecznego. Można to zaobserwować, kiedy senior osiąga stan relaksu. Staje się spokojny, wyciszony i zadowolony. Można również zapytać rodzinę i bliskich seniora o preferencje muzyczne.