Od kilku lat bardzo głośno jest o wszelkich nietolerancjach pokarmowych. Na pierwszym planie jest gluten i laktoza, które mogą szkodzić zarówno dzieciom, jak również osobom starszym. Jak wynika ze statystyk, z nietolerancją laktozy zmaga się do 37% dorosłych. W te grupie przeważającą większość stanowią seniorzy po 60. roku życia. Czy Twój podopieczny również ma nietolerancję pokarmową? A może otrzymałeś propozycję pracy z takim seniorem i zrezygnowałeś ze względu na obawy z tym związane? Nie byłeś pewny, czy sobie poradzisz? Nie wiesz, jak postępować w takich sytuacjach i jak powinna wyglądać dieta takich osób?

Jednym z obowiązków opiekuna osoby starszej jest przygotowywanie mu posiłków. Wraz z wiekiem nierzadko seniorzy tracą apetyt, odmawiają jedzenia lub jedzą niewystarczająco duże porcje. Warto dołożyć ogromnych starań, aby trafić w ich gusta i jednocześnie zapewnić im zbilansowaną i zdrową dietę. W niektórych przypadkach problem potęgują nietolerancje pokarmowe. Wśród tych najczęściej występujących u seniorów są nietolerancje glutenu i laktozy. Brak informacji na ten temat może skutkować poważnymi powikłaniami. Dlatego zawsze przed rozpoczęciem współpracy ze swoim podopiecznym powinieneś go bardzo dobrze poznać, przede wszystkim pod względem zdrowotnym.

Co z tym glutenem?

Ze wszystkich stron słyszymy, że gluten to zło. Czy powinniśmy się go bać i z niego zrezygnować? Co oznacza, że ktoś nie toleruje glutenu? Gluten jest białkiem roślinnym. Znajdziemy go w pszenicy, życie, jęczmieniu i owsie. Organizm niektórych ludzi wytwarza przeciwciała składnika glutenu. Skutkiem może być uszkodzenie kosmków jelitowych, co doprowadza do celiakii. Nietolerancję glutenu należy traktować dwuaspektowo. Po pierwsze jako alergia pokarmowa, natomiast po drugie jako wspomniana choroba.

Twój podopieczny nie toleruje glutenu, jeżeli po zjedzeniu posiłku bogatego w pszenicę, żyto, owies lub jęczmień, skarży się na dolegliwości żołądkowe, ma problemy z oddychaniem lub też występują u niego zmiany skórne. Inaczej jednak objawia się celiakia, której towarzyszą takie objawy, jak: bóle i wzdęcia brzucha, szybki spadek masy ciała, zapalenie stawów, zmniejszony apetyt, luźne stolce i atopowe zapalenie skóry. Być może Twój podopieczny nie wiedział wcześniej, iż nie toleruje glutenu. Jeżeli zaobserwowałeś powyższe objawy, to koniecznie umów seniora na wizytę u lekarza w celu wykonania konkretnych badań. Nie ma jednak konieczności wyeliminowania glutenu z diety, jeżeli nie występuje jego nietolerancja. W przeciwnym razie może to doprowadzić do niedoboru witamin i makroelementów, które są niezbędne człowiekowi do prawidłowego funkcjonowania jego organizmu.

Dieta bez glutenu dla seniora

Przygotowując jadłospis dla seniora nietolerującego glutenu, należy koniecznie wykluczyć wszystkie produkty, które zawierają w składzie pszenicę, żyto, jęczmień i owies. Są to więc m.in. białe makarony, tradycyjne pieczywo, płatki owsiane, ciasta i słodkie przekąski, a także zupy i sosy instant. Glutenu naturalnie nie posiadają ryż biały i brązowy, proso, gryka, kukurydza, quinoa i amarantus. Popularność bezglutenowej diety spowodowała, że na sklepowych półkach znajdziesz szeroką gamę produktów, które w swojej tradycyjnej i popularnej formie zawierają gluten, a w specjalnie przystosowanej do diety bezglutenowej już są go pozbawione. To m.in. chleb z mąki kukurydzianej czy makaron ryżowy. Płatki owsiane również występują już w wersji bezglutenowej, a są doskonałą opcją na śniadanie dla osoby starszej. Jeżeli Twój podopieczny nie toleruje glutenu, może z powodzeniem spożywać ryby, mięso, jogurty naturalne, sery, owoce, warzywa i jaja. Można z tych produktów przygotować pełnowartościowy, smaczny posiłek.

Senior niezaprzyjaźniony z laktozą

O ile przy nietolerancji glutenu można jeść produkty mleczne, to przy nietolerancji laktozy należy je bezwzględnie wykluczyć. Laktoza jest dwucukrem, który znajdziemy w mleku i wszelkiego rodzaju produktach mlecznych. Po zjedzeniu posiłku, który go zawiera, objawy pojawiają się bardzo szybko, ponieważ nawet już po upływie 30 minut. Nietolerancję laktozy u swojego podopiecznego rozpoznasz po biegunce, bólu brzucha, wymiotach i nudnościach oraz wzdęciach. Aby dieta sprzyjała takiej osobie, trzeba po prostu wykluczyć z niej mleko. Okazuje się jednak, że nie zawsze konieczne jest też wykluczenie jego przetworów, ponieważ podczas fermentacji laktoza pozbawiana jest swoich właściwości. Tak naprawdę jest to zależne od tego, jak bardzo nietolerancja jest zaawansowana. Problemem u seniorów nietolerujących laktozę jest niedobór wapnia. Aby go uzupełnić, dania uzupełniaj o orzechy, nasiona i pestki, a także zielone warzywa, jak brokuł, papryka i szpinak. Źródłem wapnia są też suszone owoce i zioła, w szczególności pietruszka, bazylia i cząber.

Nierzadko jednak zdarza się, że senior nie toleruje jednocześnie laktozy i glutenu. Wówczas dieta jest bardziej restrykcyjna, ponieważ eliminujemy zarówno mleko, jak też pszenicę, owies, jęczmień i żyto. Pamiętaj, aby podczas zakupów zwracać uwagę na skład produktów. Czytanie etykiet powinno stać się Twoim nawykiem.