Nietrzymanie moczu - przewlekła, wstydliwa choroba

Jako opiekunka osoby starszej lub niepełnosprawnej, istnieje duża szansa, że zetkniesz się w swojej pracy z przypadłościami wstydliwymi, zaniedbaniami czy problemami, do których Twoi podopieczni nie chcą się przyznać. Jest wysoce prawdopodobne, że nie ma o nich pojęcia nawet lekarz osoby, którą się aktualnie opiekujesz. Jednak Ty – towarzysząc swojemu podopiecznemu w większości czynności wykonywanych w ciągu dnia – na pewno je zauważysz. Jedną z takich przypadłości, dotykającą w głównej mierze kobiety, jest nietrzymanie moczu. W tym artykule znajdziesz informacje, które pozwolą Ci poznać przyczyny tego problemu, dzięki czemu łatwiej będzie Ci rozmawiać z Twoimi podopiecznymi.

Skala występowania schorzenia

Nietrzymanie moczu, czyli inkontynencja, jest z medycznego punktu widzenia chorobą przewlekłą, dotykającą głównie kobiet, chociaż mężczyźni również zauważają u siebie ten problem. Choroba dotyka już kobiet młodych, około trzydziestego roku życia – badania wskazują, że około 10-15% kobiet w przedziale wiekowym 30-39 lat cierpi na nietrzymanie moczu, a odsetek ten wzrasta wraz z wiekiem. Po czterdziestym roku życia ilość chorujących przewlekle kobiet wzrasta do 20%, a po menopauzie dotyczy już prawie połowy populacji żeńskiej. Lekarze przyznają również, że dokładne określenie, ile osób boryka się z problemem nietrzymania moczu jest bardzo trudne, ponieważ kobiety nie zgłaszają tej dolegliwości: młodsze są zawstydzone, a starsze uważają ją za nieodłączny element procesu starzenia. Istnieje wobec tego niezwykle wysokie prawdopodobieństwo, że Twoja podopieczna będzie dotknięta tym schorzeniem, a Twoje podejście do jej wstydliwego problemu powinno być nacechowane wiedzą i profesjonalizmem.

Rodzaje i przyczyny nietrzymania moczu

Wyróżniamy kilka rodzajów nietrzymania moczu, z którymi możesz się spotkać u swoich podopiecznych. Najczęściej występującym jest wysiłkowe nietrzymanie moczu, ale spotykamy się również z innymi rodzajami tej choroby. Wyróżniamy między innymi:

  • naglące nietrzymanie moczu,
  • kropelkowe nietrzymanie moczu,
  • nietrzymanie moczu z przepełnienia,
  • mieszane nietrzymanie moczu oraz
  • inkontynencję na tle neurologicznym.

W dalszej części artykułu poznasz przyczyny i charakterystyczne objawy każdego z tych rodzajów schorzenia.

Wysiłkowe nietrzymanie moczu

Inkontynencją nazywamy zarówno bezwiedne wyciekanie z cewki moczowej kilku kropel moczu, jak i silny strumień, skutkujący całkowitym opróżnieniem pęcherza. W tym rodzaju nietrzymania moczu do wycieku dochodzi przede wszystkim podczas wysiłku fizycznego – szczególnie w momencie podnoszenia czegoś ciężkiego – ale spotykamy się z nim również podczas kichania, silnego kaszlu czy śmiechu. Główną przyczyną wysiłkowego nietrzymania moczu jest osłabienie mięśni dna miednicy, co przekłada się na niedostateczną siłę zaciskania cewki moczowej. Podczas wysiłku fizycznego czy kichania, dochodzi do wzrostu ciśnienia wewnątrz jamy brzusznej, a cewka moczowa nie jest dostatecznie zaciśnięta, aby zatrzymać mocz w pęcherzu i dochodzi do mimowolnego wycieku moczu. Ten rodzaj schorzenia występuje zdecydowanie częściej u kobiet otyłych. Innymi czynnikami powodującymi wysiłkowe nietrzymanie moczu są ciąża i poród (zazwyczaj poprzez cesarskie cięcie), urodzenie dziecka o dużej masie, infekcje dróg moczowych, częste zaparcia, operacje ginekologiczne oraz wiek. Ryzyko zachorowania na wysiłkowe nietrzymanie moczu wzrasta znacząco po menopauzie.

Naglące nietrzymanie moczu

Nazywana inaczej nietrzymaniem moczu z parciem na pęcherz, ta dolegliwość charakteryzuje się nagłą, silną potrzebą oddania moczu, na którą organizm reaguje natychmiast, czego efektem jest niekontrolowany wyciek moczu z cewki. Aby zrozumieć, dlaczego do niego dochodzi, musisz wiedzieć, w jaki sposób działa pęcherz moczowy. Kiedy pęcherz (kulisty organ zbudowany z mięśni) jest napełniony moczem spływającym z nerek, wysyłany jest sygnał do mózgu. W odpowiedzi, mózg sygnalizuje organizmowi potrzebę świadomego oddania moczu, mięśnie dna miednicy rozluźniają się, a pęcherz dostaje wiadomość, że może zacząć się kurczyć, wypychając mocz do cewki moczowej. Jeżeli pęcherz kurczy się nagle, przed otrzymaniem z mózgu odpowiedniego sygnału, dochodzi do nieświadomego oddania moczu. Ten rodzaj nietrzymania moczu związany jest z sygnałami otrzymywanymi z zewnątrz – na organizm wpływa zmiana postawy ciała, dźwięki docierające do ucha czy stosunek seksualny.

Kropelkowe nietrzymanie moczu

Ten rodzaj schorzenia związany jest z niedokładnym opróżnieniem cewki moczowej podczas oddawania moczu. Objawia się natychmiastową chęcią ponownego opróżnienia pęcherza po wizycie w toalecie. Dotyka w głównej mierze kobiet, ponieważ ma związek z charakterystyczną budową cewki moczowej.

Nietrzymanie moczu z przepełnienia

Ten rodzaj nietrzymania moczu dotyka częściej mężczyzn niż kobiet, ponieważ towarzyszy zwykle przerostowi prostaty. Musisz być przygotowana na to, że Twój podopieczny również może mieć wstydliwy problem, do którego nie chce się nikomu przyznać. Przerost gruczołu krokowego zakłóca prawidłowe funkcjonowanie wypieracza, co prowadzi do zalegania moczu w pęcherzu moczowym i – w efekcie – do jego przepełnienia. Z przepełnionego i nadmiernie rozciągniętego pęcherza mocz wypływa mimowolnie.

Mieszanie nietrzymanie moczu

Z tym rodzajem dolegliwości spotkasz się, jeśli Twoja podopieczna ma problemy z utrzymaniem moczu zarówno podczas zwiększonego wysiłku fizycznego, jak i podczas zmiany pozycji ciała. Mieszają się w nim objawy silnego parcia na pęcherz z osłabionymi mięśniami dnia miednicy.

Inkontynencja na tle neurologicznym

Nietrzymanie moczu jest również jednym z objawów poważnych schorzeń neurologicznych. Dotyka pacjentów z chorobą Parkinsona, cierpiących na stwardnienie rozsiane, demencję czy po przebytym udarze. Wiąże się z uszkodzeniami układu nerwowego, które wpływają na poprawne przekazywanie sygnałów między mózgiem i pęcherzem moczowym.

Podsumowując, jest wiele przyczyn nietrzymania moczu, a do każdego przypadku takiego schorzenia u swojego podopiecznego musisz podchodzić niezwykle delikatnie i profesjonalnie. To wstydliwy problem, z którym na pewno się zetkniesz, biorąc pod uwagę jego skalę. Pamiętaj, że Twój podopieczny nie robi Ci na złość, ale cierpi na poważną, przewlekłą chorobę o złożonych przyczynach.