Depresja stanowi jeden z najczęstszych problemów występujących w podeszłym wieku. Ocenia się, że cierpi na nią niemal 20% osób po 65. roku życia. Diagnozowanie i leczenie tego schorzenia jest zatem szczególnie istotne, biorąc pod uwagę fakt, iż próby samobójcze podejmowane przez seniorów są o wiele bardziej skuteczne niż w przypadku młodszych osób.

Jednym z istotniejszych problemów związanych z depresją w podeszłym wieku jest to, iż w tej grupie wiekowej jest ona rzadko wykrywana. Przyczyn takiego stanu jest wiele, jednak wydaje się, iż obawa przed przyjmowaniem leków przeciwdepresyjnych, stygmatyzowanie seniora jako chorego psychicznie oraz zwiększająca się liczba zaburzeń zdrowotnych, których przebieg może być podobny do depresji, mają tutaj największe znaczenie. Biorąc pod uwagę powyższe oraz to, iż u ludzi w podeszłym wieku stwierdza się występowanie depresji, którą trudno zdiagnozować (tak zwanej depresji maskowanej), zauważa się, iż około 40% przypadków zachorowania na tę chorobę pozostaje nierozpoznane. Szczególnie w przypadku, kiedy zdiagnozowanie depresji możliwe jest dopiero po uwzględnieniu w procesie diagnostycznym objawów, które są charakterystyczne dla dolegliwości związanych ze starzeniem się.

Geriatryczna Skala Depresji

Geriatryczna Skala Depresji, nazywana również Geriatryczną Skalą Oceny Depresji (z ang. Geriatric Depression Scale – GDS) została opracowana w 1983 roku. Miała ona służyć jako narzędzie przesiewowe, zapewniające możliwość dokonywania oceny natężenia symptomów depresji u osób w podeszłym wieku. Składa się z 30 pytań, na które odpowiedzieć można jedynie mówiąc „tak” lub „nie”. W przypadku, kiedy badany nie rozumie pytań, na przykład z powodu zaburzeń poznawczych, możliwa jest pomoc w czytaniu oraz wypełnianiu ankiety. Niektórzy badacze stwierdzają również, że istnieje możliwość wypełnienia kwestionariusza przez telefon.

Pytania wchodzące w skład ankiety zostały specjalnie wyselekcjonowane z puli stu pytań służących do oceny różnych elementów życia z depresją: nastroju, motywacji, symptomów somatycznych oraz obrazu samego siebie. Z tego też powodu diagnozowana osoba może być pytana o takie aspekty jak: zadowolenie z życia, stosunek do przyszłości, zwiększenie lub zmniejszenie się liczby zainteresowań i hobby, występowanie natrętnych myśli oraz wiele innych. W badaniu bierze się pod uwagę zazwyczaj samopoczucie badanego z ostatnich dwóch tygodni.

Geriatryczna Skala Depresji to narzędzie wykorzystywane na całym świecie. Istnieje wiele wersji językowych pełnej GDS: chińska, duńska, francuska, hebrajska, hiszpańska, indyjska, meksykańska, niemiecka, portugalska, turecka, itp. Istnieją również 15-elementowe skale skrócone, które także zostały przetłumaczone na różne języki.

Jak obliczać wynik?

Punktacja w skali GDS jest prosta: odpowiedź na pytania oznaczone gwiazdką liczona jest jako jeden punkt, pozostałe oznaczone są jako zero punktów. Zsumowany wynik przyrównuje się do wyliczeń, oznaczających występowanie bądź brak depresji. Zakres punktowy Geriatrycznej Skali Depresji w pełnej wersji jest następujący: od 0 do 10 oznacza brak depresji. Wynik pomiędzy 11, a 20 punktów wskazuje na lekką depresję, podczas gdy wyliczenie od 21 do 30 punktów wskazuje na pojawienie się głębokiej depresji.

W przypadku wersji skróconej skali wygląda następująco: 0-5 punktów oznacza brak depresji, 6-15 wskazuje na depresję.

Czy warto przeprowadzić test?

Warto w tym miejscu zauważyć, iż zastosowanie tego kwestionariusza bardzo pomaga w kwestii diagnostyki, jednak nie jest równoznaczny z postawieniem diagnozy. W przypadku otrzymania wysokiego wyniku, warto skonsultować się z psychiatrą bądź psychologiem, który będzie w stanie rozpoznać depresję.

Geriatryczna Skala Depresji to proste i rzetelne narzędzie, które pozwala na rozpoznanie natężenia depresji u osób po 65. roku życia. Jest zatem idealna dla dokonywania oszacowań przejawów życia psychicznego związanych właśnie z tą dolegliwością. Oznacza to, iż lekarze, specjaliści lub opiekunowie stawiający na wykorzystanie tejże skali mają możliwość stwierdzenia, który z ich podopiecznych powinien znaleźć się pod fachową opieką psychologa lub psychiatry. Co niezwykle istotne, wynik otrzymany po przeprowadzeniu ankiety nie jest równoznaczny z postawieniem diagnozy o rozpoznaniu depresji u seniora. Powinien jednak dać do myślenia i skłonić osoby sprawujące opiekę nad osobą starszą do poszukania pomocy specjalisty, który będzie w stanie potwierdzić lub zanegować otrzymany rezultat i, o ile to konieczne, wprowadzić odpowiednie leczenie.

Wraz z wiekiem pojawia się wiele zaburzeń somatycznych, które znacznie utrudniają postawienie właściwej diagnozy. Co więcej, dochodzi do wielu zaburzeń organicznych, których przebieg może przypominać depresję i być z nią mylony (na przykład otępienie). Z tego też powodu wszelkie narzędzia ułatwiające zdiagnozowanie stanów depresyjnych powinno być wykorzystane dla szybkiego wdrożenia leczenia i znanej poprawy samopoczucia fizycznego i psychicznego seniora. Większe zadowolenie z życia jest jednoznaczne z większą akceptacją wszelkich zmian, wynikających z procesu starzenia się.