Współczesny świat zdążył już poznać wiele niekonwencjonalnych metod terapii, które w wielu przypadkach przynoszą dość zaskakujące (w pozytywnym sensie) efekty. Jedną z takich metod jest arteterapia, która wykorzystuje różnorodne formy sztuki, począwszy od muzyki i plastyki, a kończąc na tańcu czy tatrze. Jest to metoda, która może być stosowana zarówno u dzieci jak i dorosłych, po którą niezwykle chętnie sięga wiele opiekunek, chcących jak najlepiej pomóc swoim podopiecznym.

Czym jest arteterapia?

Choć arteterapia we wspomaganiu leczenia wykorzystuje wiele różnorodnych form sztuki warto zdawać sobie sprawę z tego, że w tym przypadku zdecydowanie najważniejszy jest sam proces twórczy, a wartość dzieła to kwestia zdecydowanie drugoplanowa. W tym przypadku media artystyczne przejmują rolę środka komunikacji. Uczestnik arteterapii, w zależności od potrzeb i zainteresowań pod czujnym okiem opiekuna tworzy swoje dzieła, jednocześnie wyrażając przy ich pomocy siebie, swoje pragnienia czy obawy, z którymi poprzez sztukę dzieli się nie tylko z opiekunem/ terapeutą, ale i z resztą świata. Twórczość poddawana jest nie tylko analizie, ale również stopniowemu rozwojowi, zmierzającemu ku drodze wytyczonej wspólnie przez terapeutę i podopiecznego.

Tak naprawdę arteterapia ma wiele wspólnego z psychoterapia, nie powinna być jednak błędnie utożsamiana z terpią zajęciową czy terapeutycznymi zajęciami plastycznymi. W arteterapii opiekun nigdy nie jest krytykiem. Pełni rolę towarzysza i osoby udzielającej wsparcie  w wyrażaniu uczuć i emocji poprzez dowolną formę sztuki. Jest to bardzo popularna w ostatnim czasie forma terapii, przede wszystkim ze względu na to, że daje mnóstwo możliwości, dzięki czemu można ją znacznie łatwiej dostosować do indywidualnych potrzeb pacjenta.

Jakie są cele arteterapii?

Arteterapia pozwala przede wszystkim na przemianę i rozwój osobowości pacjenta w sposób, który będzie mu najbardziej odpowiadał. Co ważne, tego typu terapia wykonywana jest przez niego bardzo chętnie, gdyż zajmuje się sztuką która go pasjonuje bądź na której tworzenie w danym momencie ma największą ochotę. W czasie tworzenia wyzwala się silna autoekspresja, która (o czym być może niewiele osób tak naprawdę wie) która poprzez pozytywne oddziaływanie na zachowanie, jest w stanie skutecznie rozwiązywać wiele problemów natury psychologicznej. Dzięki arteterapii, odpowiednio dobranej do pacjenta możliwe jest przede wszystkim:

  • znaczące obniżenie poziomu stresu,
  • zmniejszenie napięcia,
  • uwolnienie nagromadzonych negatywnych emocji,
  • podniesienie świadomości i samooceny,
  • rozwój umiejętności interpersonalnych,
  • lepsze zrozumienie przez chorego mechanizmu własnych zachowań,
  • nabycie umiejętności ekspresyjnego wyrażania siebie.

Arteterapia stosowane jest przede wszystkim w przypadku osób zmagających się z poważnymi upośledzeniami umysłowymi, przy osobach niepełnosprawnych oraz niedostosowanych do życia w społeczeństwie. Terapia znajduje swoje zastosowanie również przy osobach zmagających się ze spektrum  autyzmu oraz przy leczeni depresji, lęków czy zaburzeń osobowości.

Najczęściej wykorzystywane formy arteterapii

Arteterapia to niezwykle szeroka dziedzina, zawierająca mnóstwo metod terapeutycznych w ilości podobnej do znanych ludzkości dziedzin twórczości. Choć możliwości jest całe mnóstwo, istnieje kilka form terapii, które zarówno przez terapeutów, jak i ich podopiecznych wykorzystywane są zdecydowanie najczęściej.

Muzykoterapia, jak pokazuje doświadczenie terapeutów jest metodą, która pozwala w pełni otworzyć się wielu pacjentom. Czasem zdarzają się sytuacje w których chorzy, którzy wyrażają siebie poprzez śpiew zaczynają przemawiać do otoczenia w życiu codziennym, nawet  jeżeli dotychczas nie robili tego wcale, bądź miało to miejsce bardzo rzadko. Muzykoterapia nie zawsze musi być związana ze śpiewaniem. Taka forma terapii równie dobrze może zostać oparta o wsłuchiwanie się w utwory muzyczne bądź granie na wybranym instrumencie.

Bajkoterapia. W tej metodzie skuteczność w dużej mierze uzależniona jest od terapeuty, którego zadaniem jest nie tylko czytanie podopiecznemu, ale również wybór odpowiednich bajek. Warto zdawać sobie sprawę z tego, że choć taka terapia skierowana jest przede wszystkim do dzieci, nie ma przeciwwskazań ku temu, by w uzasadnionych przypadkach była wykorzystywana także i przy terapii osób dorosłych.

Choreoterapia bazuje nie tylko na tańcu, ale również na ogólnie rozumianym ruchu. Dzięki niej możliwe jest oparcie terapii na synchronizacji ciała i umysłu podopiecznego z jego stanem emocjonalnym. Tu najważniejsze jest nabywanie nowych ruchów, a porzucenie starych wzorców. W choreoterapii najważniejsza jest wolność, radość, otwartość i odprężenie.

Terapia wykorzystująca szeroko rozumiane sztuki plastyczne takie jak malarstwo, rzeźba, rysunek, kolorowanki, grafika, wycinanki, tkactwo itp. Taka forma wyrażania siebie przez pacjenta przy odpowiednich umiejętnościach analitycznych terapeuty jest w stanie bardzo dużo powiedzieć na temat osobowości i postrzegania świata przez pacjenta.