Zrozumieć osoby starsze - lęki i obawy

Opiekunki osób starszych mają niełatwe zadanie, które wymaga zmierzenia się z niechęcią do współpracy, aktywności i wybuchami gniewu. Do tego dochodzą zmienne stany emocjonalne i negatywne zachowanie podopiecznego. Przyczyną takiego stanu są nie tylko schorzenia chorobowe, ale także naturalne obawy i lęki starszego człowieka. Zrozumienie seniora i jego potrzeb jest niezbędne w pracy opiekunki.

Zmiany zachodzące wraz z wiekiem - obawy i lęki seniorów

Proces starzenia obejmuje znaczną ilość dość gwałtownych zmian, rozciągniętych w czasie, które dotyczą niemal każdej sfery życia. Starzenie się sprawia, że człowiek budzi się z obcej i zaskakującej rzeczywistości, która jest zupełnie inna od tej, dobrze znanej. Następuje odłączenie od niemal wszystkiego, co było wcześniej znane i uznawane za niepodważalne, w tym przede wszystkim sprawowania wielu istotnych i aktywnych funkcji. Pojawiają się fizyczne dolegliwości, którym towarzyszą emocjonalne i psychologiczne kryzysy. To wszystko wymaga wypracowania szeregu nowych przyzwyczajeń i postaw oraz akceptacji, co jest niezwykle trudnym procesem.

Lata poświęcone kształtowaniu życia zawodowego przestają mieć znaczenie. Konieczne jest porzucenie dotychczasowych nawyków, podstawowych celów. Seniorzy zostają wykluczeni z grupy, dla której poświęcili dużo energii i czasu. Praca często jest tą częścią codzienności, która organizuje życie i daje poczucie sprawczości oraz bycia potrzebnym. Odnalezienie się w zupełnie innej, nowej roli społecznej jest trudne. Może wiązać się z poczuciem pustki, wycofania i samotności. Dodatkowym utrudnieniem jest brak możliwości zaspokojenia potrzeby nawiązywania kontaktów oraz potrzeby przynależności. Starsze osoby pragną czuć się potrzebne i przebywać wśród ludzi, z którymi mogą porozmawiać, którzy liczą się z ich zdaniem, wykazuję zainteresowania ich osobą, przemyśleniami oraz doświadczeniem. Może się zdarzyć, że członkowie najbliższej rodziny nie są w stanie udzielić wsparcia z różnych powodów, podobnie jak stale zmniejszające się grono znajomych. Seniorzy czują się wtedy wyłączenia z życia zarówno zawodowego, jak i rodzinnego oraz towarzyskiego. To działa na każdą osobę, szczególnie starszą, bardzo negatywnie.

Zrozumienie starszej osoby a praca opiekunki

Opiekunka ma wymagające zadanie podczas opieki nad seniorem. Wymagana jest od niej duża doza empatii oraz cierpliwości. Wczucie się w położenie starszej osoby zaowocuje lepszą komunikacją oraz bardziej dostosowanymi metodami postępowania. Warto mieć na uwadze, że podopieczny może wykazywać brak chęci współpracy, bierność oraz zachowywać się w sposób przykry. Powody tego są o wiele bardziej skomplikowane, niż może się początkowo wydawać. Często są powodowane lękami i obawami, s którymi borykają się starsze osoby. Nowa rola społeczna oraz poczucie wykluczenia są podłożem niepokojów i zmartwień. Warto próbować zrozumieć podopiecznego, wysłuchać go, porozmawiać i towarzyszyć mu. Opiekunka często jest pierwszą osobą, która wyciągnie pomocną dłoń w razie potrzeby.

Brak poczucia bezpieczeństwa u seniora

Wiele obaw i lęków starszej osoby jest związana z brakiem poczucia bezpieczeństwa, które należy do jednych z podstawowych potrzeb. Wraz z wiekiem ludzie tracą samowystarczalność, przestają nadążać za rozwojem technologicznym i coraz trudniej dostosować się im do różnych przemian społecznych i kulturowych. Senior przestaje być aktywnym uczestnikiem, a staje się obserwatorem, mimo swojej wielkiej chęci zdobywana wiedzy o zmieniającym się świecie. Poczucie zagubienia i niepewności dodatkowo pogłębia brak komunikacji z młodszym pokoleniem. Senior stopniowo przestaje rozumieć wyzwania współczesności, aktualne problemy, postawy i otaczające zjawiska. Bezradność i zależność wzmacniają problemy ze zdrowiem, sprawnością oraz samodzielnym wykonywaniem czynności, które wcześniej nie sprawiały kłopotu. Reakcje podopiecznego na zmiany mogą być różne, od gniewu, przez izolację i bierność, aż do depresji.

Jeżeli senior nie chce zrezygnować ze szkodliwych nawyków, nie chce zostawać sam, odmawia wprowadzanym drobnym zmianom i denerwuje się z tego powodu, jest bardzo prawdopodobne, że zmaga się z brakiem poczucia bezpieczeństwa i lękiem przed przyszłością. Należy zapewnić stałe utrzymywanie kontaktu z innymi osobami, dużą ilość opieki i troski. Warto prowadzić długie rozmowy, które przywrócą podopiecznemu poczucie bycia ważnym oraz umożliwią odkrywać świat na nowo.

Potrzeba uznania, szacunku i akceptacji

Warto poznać przeszłość podopiecznego, oczywiście w granicach, na które on sam pozwoli. To ułatwi zrozumienie go, jego zachowania oraz potrzeb. Starsza osoba często może czuć się osamotniona, dlatego warto zapewnić jej bezinteresowną uwagę, uznanie dla jej bieżących i dawnych osiągnięć. Dobrze zadbać o możliwość decydowania o sobie w granicach, które nie szkodzą seniorowi. Ważne, aby senior postrzegał siebie jako wartościowego człowieka i członka społeczeństwa. Brak spełnienia tych potrzeb będzie skutkował pogłębiającym się brakiem poczucia pewności siebie. Samoakceptacja jest silnie powiązana z akceptacją przez innych, dlatego warto ją pielęgnować i umożliwić to podopiecznemu.

Warto poświęcać czas seniorowi, pamiętając o technice prawidłowej komunikacji ze starszą osobą, a przede wszystkim o aktywnym słuchaniu. Duże znaczenie ma mowa ciała, adekwatna mimika, utrzymywanie kontaktu wzrokowego, spokojny sposób wypowiadania się. To elementy, które pomogą nawiązać nić porozumienia z podopiecznym. Starsze osoby mogą wiele zaoferować. Mają mądrość życiową, cenne doświadczenie, są skarbnicą wiedzy na temat historii. Warto ich docenić, szczególnie, że często nie są doceniani przez rodzinę. To powód, dla którego mogą okazywać brak zrozumienia i poczucie niesprawiedliwości. Nie jest to upór i chęć zrobienia na złość, a próba manifestacji potrzeby szacunku oraz lęku przed jego utratą. Podczas aktywizowania seniora warto go często chwalić, aby wzmacniać pewność siebie.

Złożoność obaw i lęków seniora

Zrozumienie starszej osoby może być początkowo trudne, jednak pomoże w tym wnikliwość, empatia i cierpliwość. Warto zrozumieć głębsze motywacje, które kryją się za złością oraz bezsilnością, odmową pomocy. Często jest to spowodowane lękiem przed chorobą, śmiercią, utratą samodzielności i niezależności.