Rany przewlekłe u osób starszych

Rana powstaje, gdy dochodzi do przerwania ciągłości naskórka. Gojenie się ran jest procesem skomplikowanym. Następuje w kilku etapach. W każdym biorą udział różne komórki organizmu, m.in. krwi, układu immunologicznego oraz skóry. Zachwianie procesu skutkuje nawet poważnymi problemami z leczeniem płytkich i prostych uszkodzeń naskórka. Proces leczenia trwający do siedmiu dni świadczy o powstaniu rany ostrej. Jeżeli rana po tym czasie nie wygoiła się, oznacza że ma postać przewlekłą.

Dlaczego powstają niegojące się rany?

Od dłuższego czasu Europa doświadcza problemu starzejącego się społeczeństwa. Oznacza to, że coraz większy procent społeczeństwa stanowią osoby w wieku podeszłym. To ogromne wyzwanie dla współczesnej ochrony zdrowia, która powinna zapewnić osobom starszym kompleksową opiekę. Seniorzy często cierpią na różne choroby, często nawet na kilka równocześnie. Objawy niektórych z nich są widoczne na skórze. Często u starszych osób pojawia się problem trudno gojących się ran.

Dlaczego rany nie chcą się goić?

Prawidłowo funkcjonujący organizm jest w stanie poradzić sobie z przerwanym naskórkiem w ciągu kilku dni. U osób starszych często ciało nie funkcjonuje, jak dawniej. Dotyczy to szczególnie seniorów cierpiących na różne schorzenia. Przyczyny utrudnionego gojenia się nawet małych zadrapań:

• Utrudniony dopływ krwi do zranionego miejsca, który powoduje niedotlenienie,
• Wdanie się zakażenia do rany,
• Znaczne wysuszenie rany,
• Doświadczanie dodatkowych urazów w trakcie gojenia się, np. podczas zmiany opatrunku,
• Towarzyszące choroby, np. cukrzyca oraz nowotwór,
• Nieprawidłowe działania układu immunologicznego,
• Niedożywienie i osłabienie organizmu,
• Przyjmowanie sterydów.

Jakie są najczęstsze przyczyny utrudnionego gojenia się ran?

Proces regeneracyjny skóry może być utrudniony ze względu na podeszły wiek. Seniorzy najczęściej cierpią na odleżyny oraz owrzodzenia. Chorzy na cukrzycę również cierpią z powodu ran przewlekłych w obrębie kończyn dolnych (stopa cukrzycowa). Chorzy z zaburzeniami krążenia borykają się z tzw. zespołem stopy miażdżycowej. Trudno gojące się rany występują również po operacjach. W ich trakcie może dojść do zakażenia bakteryjnego, co utrudnia lub wręcz uniemożliwia zachodzenie procesów regeneracyjnych.

Cukrzyca

Cukrzyca powoduje zaburzenie gospodarki węglowodanowej w organizmie. To może wywołać tzw. zespół stopy cukrzycowej. Objawia się on owrzodzeniem oraz niszczeniem tkanek stóp chorych. W ostrych i nieleczonych przypadkach może dojść do martwicy.

Owrzodzenie żylne podudzi

Przewlekła niewydolność żylna jest częstym schorzeniem u seniorów. Powstaje na skutek występowania wysokiego ciśnienia krwi w świetle żył. To prowadzi do ich uszkodzenia. Czynnikami ryzyka są: płeć żeńska, otyłość, wiek, wysoki wzrost. Zaburzenia w układzie krążenia powodują nieprawidłowe odżywienie tkanek i przewlekłe niedotlenienie. Skóra staje się wyjątkowo podatna na skaleczenia i urazy. Każde przerwanie naskórka jest bardzo trudne w gojeniu i początkuje rozwój owrzodzenia żylnego.

Odleżyny

Wielu chorych w wieku podeszłym to osoby leżące. Stanowi to główną przyczynę rozwoju odleżyn. Odleżyny powstają przy zaburzonym krążeniu krwi. Tkanki są niedotlenione. Powodem tego jest przewlekle uciskana skóra unieruchomionego pacjenta. Konsekwencją może być pojawienie się martwicy. Odleżyny są bardzo trudne w leczeniu. Bardzo istotnym jest, aby nie dopuścić do ich pojawienia się.

Jak rozpoznać zainfekowaną ranę?

Zakażenie rany stanowi jedną z najczęściej pojawiających się przyczyn utrudniających gojenie. Zakażona rana stanowi zagrożenie, ponieważ może doprowadzić do rozwoju ogólnoustrojowej infekcji. Takie uszkodzenia skóry często pozostawiają blizny, które są trudne do usunięcia. Objawami zainfekowanej rany są:

• Pieczenie oraz ból,
• Zaczerwienienie,
• Ocieplenie,
• Pulsowanie
• Ropa w ranie (zakażenie wywołane gronkowcem),
• Objawy ogólnoustrojowe: osłabienie, złe samopoczucie, gorączka.

Rany cięte wykazują mniejszą podatność na zainfekowanie.  Częściej dochodzi do infekcji w przypadku ran kłutych, tłuczonych oraz gryzionych. Ma to związek z nieregularnymi brzegami rany oraz martwicą tkanek.

Jak właściwie zadbać o gojącą się ranę?

Odpowiednia pielęgnacja ran jest niezwykle istotna.  Pozwoli to na zwiększenie komfortu pacjenta.

Rodzaj rany

Na samym początku powinno się określić rodzaj rany. Jeżeli jest głęboka lub rozległa, niezbędna jest konsultacja lekarska.

Przemywanie i odkażanie rany

Bardzo istotne jest przepłukanie rany, a następnie odkażenie. Najlepiej zrobić to specjalnym nowoczesnym środkiem. Dawne sposoby, jak jodyna, woda utleniona lub spirytus nie są zalecane, ponieważ niszczą ziarninę oraz nowo powstający naskórek.

Zabezpieczenie rany

Nanoszenie preparatu zabezpieczającego na ranę przewlekłą należy najpierw skonsultować z lekarzem. W przypadku ran ostrych można stosować preparaty, które zabezpieczą oraz przyspieszą gojenie. Dostępne są różne środku, w różnej formie, np.:

• Spray,
• Maść,
• Żel,
• Opatrunek.

Jak zmienić opatrunek?

Rany powinny być leczone w wilgotnym środowisku. Gwarantuje to znacznie lepsze oczyszczanie oraz najlepsze warunki gojenia się. Takie środowisko można zapewnić dzięki stosowaniu specjalnych opatrunków. Zmiana opatrunku powinna następować zwykle co kilka dni. Jest to uzależnione od rodzaju i ilości pojawiającego się wysięku z rany. Podczas zmiany opatrunku należy zachować szczególną ostrożność, aby nie dopuścić do uszkodzenia rany. Im bardziej zaawansowany proces gojenia się rany, tym rzadziej zmienia się opatrunek. Nanoszenie specjalnych preparatów powinno następować co kilka godzin, po uprzedniej konsultacji ze specjalistą.

Czy można przyspieszyć gojenie się przewlekłych ran?

Bardzo ważne jest zachowanie odpowiedniej higieny ran i regularne jej oczyszczanie, a także właściwa pielęgnacja. Opatrunki powinny być dobrze dobrane i dostosowane do rodzaju rany. Warto leczyć również ból, który towarzyszy pacjentowi i powoduje znaczny dyskomfort zarówno fizyczny, jak i psychiczny.