Cewnik urologiczny – powody jego założenia oraz pielęgnacja

Cewnik urologiczny jest zakładany w sytuacjach, w których jest on wymagany w procesie leczenia oraz stawiania diagnozy. Mimo obaw ze strony wielu ludzi taki zabieg nie jest bolesny, ponieważ obecnie przeprowadza się go w znieczuleniu.

Cewnik to nic innego jak cienka elastyczna linka, która jest połączona ze zbiorniczkiem, umożliwiająca odprowadzenie moczu z pęcherza. Najczęściej wsuwa się ją przez cewką moczową do pęcherza, jednak zdarzają się przypadki, kiedy należy umieścić ją głębiej - do moczowodów- po to, aby opróżnić nerki. W większości sytuacji cewnik zakłada się dokładnie w taki sposób, w jaki opisano wyżej, jednakże niekiedy wprowadza się go bezpośrednio przez skórę do nerek lub do pęcherza moczowego poprzez spojenie łonowe.

Kiedy i dlaczego stosuje się cewniki urologiczne
Cewnik może być zastosowany w dwóch sytuacjach: do celów leczniczych oraz diagnostycznych. W pierwszym przypadku zakłada się go w momencie, kiedy wydalanie moczu w sposób naturalny wydaje się być niemożliwe. Chodzi tutaj o zapobieżenie powstawania uszkodzeń pęcherza oraz nerek z powodu nagromadzenia moczu w tych narządach oraz uniknięcie pojawianie się zakażenia dróg moczowych.

Warto pamiętać, że cewnik stosuje się przede wszystkim w momencie zdiagnozowania zastoju moczu w wyniku rozrostu prostaty lub kamicy nerkowej. Ponadto ma on swoje zastosowanie także w przypadku wszelkich schorzeń, w których dochodzi do uszkodzenia cewki moczowej. A także w trakcie wszelkiego rodzaju operacji w obrębie układu moczowo-płciowego lub pokarmowego oraz u osób utrzymywanych w śpiączce farmakologicznej. W takich przypadkach cewnik zakłada się na możliwie najkrótszy czas, ponieważ jego obecność podnosi ryzyko wystąpienia zakażeń układu moczowego.

W celach diagnostycznych cewnikowanie stosuje się dla przeprowadzenia bilansu płynów, podania środka cieniującego, tak zwanego kontrastu, podczas badania cystografii, a także soli fizjologicznych w trakcie badania urodynamicznego.

Senior z cewnikiem stałym

Cewnik aplikowany na stałe zazwyczaj zakłada się poprzez powłoki brzuszne. Jest on podłączony do plastikowego woreczka, w którym zbiera się mocz. Takie worki są zaopatrzone w zaworki, przez które wypuszcza się płyn. Te najnowsze zostały zresztą wyposażone w specjalny system, który sprawia, że mocz nie cofa się z worka do pęcherza.
Obecnie najczęściej stosuje się tak zwany cewnik Foleya, którego cechą charakterystyczną jest to, że jest on zaopatrzony w balonik o średnicy większej niż średnica pęcherza, wypełniony sterylną wodą, dzięki której utrzymuje się on stale na powierzchni. Jest on wprowadzany przez cewkę moczową, a zakładany lub wymieniany przez lekarza lub pielęgniarkę w domu podopiecznego lub w warunkach ambulatoryjnych. Cewnik umieszczany przez powłoki brzuszne na stałe jest zakładany w szpitalu.
U większości osób, które mają założony cewnik powoduje on pewien dyskomfort -ból lub pieczenie w cewce moczowej oraz uczucie parcia na mocz. Po upływie czasu odczucia te mijają.

Jak pielęgnować?

Z punktu widzenia zabiegów pielęgnacyjnych cewnik traktowany jest jak integralna część ciała naszego podopiecznego. Z tego powodu należy go myć wodą z mydłem podczas prysznica lub kąpieli. Ważne jest, aby w czasie ablucji wykonywać ruchy od cewnika w kierunku worka na mocz. Taka metoda pozwoli nam wyeliminować ryzyko przeniesienia bakterii do cewki moczowej. W celu zapobieżenia wystąpienia zakażeń dróg moczowych trzeba pamiętać, żeby senior pił co najmniej dwa litry wody dziennie, ponieważ powoli to na wypłukanie bakterii.
Musimy również pamiętać o tym, żeby worek na mocz znajdował się poniżej poziomu pęcherza z tego względu, że taka pozycja zagwarantuje, iż ciśnienie w układzie moczowym będzie niskie i automatycznie mocz nie będzie cofał się do pęcherza. Nie wolno zaginać cewnika oraz wężyka łączącego go z workiem do zbierania moczu. Worek z kolei należy wymieniać co 14 dni ze względu na to, że namnażanie się bakterii w takim przypadku jest znacznie szybsze.

O czym trzeba pamiętać

Trzeba unikać odłączania worka od cewnika. W przypadku, kiedy jest to niezbędne, należy pamiętać o dokładnym zdezynfekowaniu końcówki worka oraz samego cewnika. Nie wolno pozwolić na to, aby cewnik pozostawał otwarty, ponieważ to naraża podopiecznego na zakażenia układu moczowego. Ponadto, o ile jest to możliwe, dobrze jest opróżniać pełny worek, ponieważ to powala uniknąć namnażania się bakterii mogących spowodować stan zapalny. Istotna jest codzienna pielęgnacja cewnika i okolicy jego ujścia, a także zewnętrznej jego części. Dodatkowo warto obserwować, czy mocz pojawia się regularnie i czy nie ma w nim krwi.

Ze względu na to, że założenie cewnika może wpływać na większe ryzyko wywołania stanów zapalnych świetnym pomysłem jest podawanie podopiecznemu dużej ilości płynów (2-3 litry dziennie), również w formie soków z żurawiny lub czarnej porzeczki, które poleca się przyjmować w ramach profilaktyki chorób układu moczowego.